TÌM KIẾM SAO CHỔI 12P/PONS-BROOKS TRÊN BẦU TRỜI

Sao chổi 12P/Pons-Brooks, hay còn được biết đến với biệt danh đầy ấn tượng “Sao chổi Quỷ” (Devil Comet), đang thu hút sự chú ý đặc biệt từ giới quan sát thiên văn. Với sự xuất hiện rực rỡ trên bầu trời hoàng hôn phía tây, nó mang đến cơ hội hiếm hoi cho các “tín đồ săn sao” được chiêm ngưỡng và tác nghiệp – bởi phải mất tới 71 năm, sao chổi này mới một lần nữa tiếp cận Trái Đất.

Ngoài ra, vào ngày 21 tháng 4 tới, “Sao chổi Quỷ” sẽ tiến đến điểm cận nhật – thời điểm nó ở gần Mặt Trời nhất trong quỹ đạo. Đây cũng là lúc sao chổi phát sáng rực rỡ nhất, đủ để có thể quan sát bằng mắt thường nếu điều kiện thời tiết thuận lợi. Theo ước tính, sao chổi sẽ cách Mặt Trời khoảng 72,6 triệu dặm (tương đương 116,8 triệu km) – tức gần bằng ba phần tư khoảng cách từ Trái Đất đến Mặt Trời.

Khi sao chổi di chuyển xa Mặt Trời, tầm nhìn của nó ở Bắc Bán Cầu sẽ bị hạn chế, nhường chỗ cho khu vực Nam Bán Cầu ở hướng chòm sao Lạp Hộ (Orion), ngay gần ngôi sao Rigel vào các ngày 19 và 20 tháng 5.

Vào ngày 2 tháng 6 năm 2024, 12P/Pons-Brooks sẽ đến gần Trái Đất nhất, nhưng do vị trí của sao chổi lúc này đã trở nên xa Mặt Trời hơn khiến cho việc quan sát sao chổi cũng sẽ bị hạn chế. Nhưng đừng lo, bạn vẫn có thể quan sát sao chổi Quỷ với một chiếc ống nhòm hướng về chòm sao Thiên Thố (Lepus) trước khi nó rời khỏi Hệ Mặt Trời và trở lại sau khoảng 71 năm nữa.

SỐ PHẬN CỦA PONS-BROOKS SAU KHI TIẾP CẬN MẶT TRỜI?

Với khoảng cách tại điểm cận nhật vào khoảng ¾ khoảng cách từ Trái Đất đến Mặt Trời, sao chổi 12P/Pons-Brooks vẫn nằm trong vùng an toàn và không gặp nguy hiểm khi tiến gần Mặt Trời. Điều này đồng nghĩa với việc cấu trúc và sự tồn tại của nó vẫn hoàn toàn ổn định sau lần tiếp cận này. Theo chuyên gia thiên văn Joe Rao, người viết chuyên mục về thiên văn học, "Sao chổi 12P/Pons-Brooks đã từng nhiều lần tiếp cận Mặt Trời trong quá khứ và không bị ảnh hưởng quá nhiều. Do đó, không có lý do gì để lo ngại về sự xuất hiện của nó lần này."

Tuy nhiên, tin buồn dành cho những người quan sát bầu trời ở Bắc Bán Cầu, "sao chổi sẽ mờ đi nhanh chóng và trở thành đối tượng quan sát chủ yếu ở Nam Bán Cầu," Rao giải thích trong một bài báo trước đó.

Nguyên nhân là do sao chổi thường đạt độ sáng cực đại trong vài tuần sau điểm cận nhật. Khi di chuyển xa khỏi Mặt Trời, các khí dễ bay hơi bị kích hoạt bởi nhiệt và ánh sáng sẽ dần lắng xuống, khiến sao chổi mờ dần.

SAO CHỔI QUỶ VÀ NHỮNG LẦN THẮP SÁNG BẦU TRỜI ĐÊM

Với cường độ độ sáng thay đổi mạnh mẽ, 12P/Pons-Brooks đã thành công gây sự chú ý và trở thành mục tiêu quan sát đối với giới truyền thông những năm gần đây.

Lần đầu tiên, các nhà thiên văn đã ghi nhận vụ “bùng nổ” vào ngày 20 tháng 7 năm 2023 khi độ sáng biểu kiến của sao chổi tăng đột ngột từ 16-17 lên 11-12 với hình dạng biến đổi kỳ lạ. Chiếc "sừng" mọc lên được cộng đồng ví von như chiếc sừng của quỷ dữ. Nhiều người còn liên tưởng hình ảnh này đến tàu vũ trụ Millennium Falcon trong bộ phim Star Wars.

Nguyên nhân chính xác dẫn đến những vệt sáng dữ dội này vẫn còn là bí ẩn. Tuy nhiên, theo giả thuyết của chuyên gia thuộc Hiệp hội Thiên văn học Anh, sao chổi 12P/Pons-Brooks có thể thuộc nhóm 10 đến 20 sao chổi sở hữu núi lửa băng đang hoạt động. Magma của những núi lửa này là hỗn hợp lạnh gồm hydrocarbon dạng lỏng và khí hòa tan, ẩn sâu dưới bề mặt với độ đặc tương tự sáp ong.

Trên thực tế, “Sao chổi Quỷ” không phải là một vị khách xa lạ trên bầu trời đêm. Nó đã được các nhà thiên văn học ghi nhận từ rất lâu trong lịch sử. Tiêu biểu là vào thế kỷ 19, khi Jean-Louis Pons và William Robert Brooks lần lượt quan sát và ghi nhận sao chổi này, từ đó tên của họ được đặt cho nó: 12P/Pons-Brooks. Ký hiệu "12P" cho biết đây là sao chổi chu kỳ thứ 12 được phát hiện, với lần xuất hiện đầu tiên được ghi nhận vào năm 1812. Thậm chí, theo một số ghi chép cổ, các nhà thiên văn học Trung Quốc đã quan sát thấy sao chổi này từ thế kỷ 14.

Tham khảo:

1. Look for Comet Pons-Brooks in the evening sky
2. Watch 'Devil Comet' approach the sun during explosive coronal mass ejection (video) | Space
3. 'Devil Comet' 12P/Pons-Brooks is heading for the sun. Will it survive? | Space

• Sao chổi
• sao chổi quỷ
• Devil Comet